Hoại tử chỏm xương đùi là tình trạng một phần hoặc toàn bộ chỏm xương đùi bị hoại tử do thiếu máu nuôi dưỡng. Triệu chứng thường gặp là đau âm ỉ ở vùng háng, đùi hoặc mông, cường độ đau tăng dần khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi.

Đây là một bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến hủy hoại cấu trúc xương và khớp, gây đau đớn nhiều và giảm chức năng vận động, thậm chí tàn phế nếu không được điều trị kịp thời.

Các phương pháp điều trị bao gồm các biện pháp không phẫu thuật như giảm tải trọng lên khớp, sử dụng thuốc giảm đau hoặc phẫu thuật thay khớp háng trong các trường hợp nặng. Việc phát hiện và can thiệp sớm có vai trò quan trọng giúp bảo tồn chức năng khớp.

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị hoại tử chỏm xương đùi, hỗ trợ quá trình phục hồi và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Chế độ ăn khoa học lành mạnh, hạn chế các thực phẩm gây viêm và gây rối loạn chuyển hóa có lợi cho sức khỏe người bệnh.

Cụ thể như lạm dụng rượu bia có thể gây tổn thương mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến xương, tăng nguy cơ hoại tử. Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ có thể gây viêm và không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là cân nặng. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng áp lực lên khớp háng khiến tình trạng hoại tử có thể tiến triển nhanh hơn và gây đau đớn hơn.

Chế độ ăn phù hợp giúp cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho xương, tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm, thúc đẩy quá trình phục hồi sau tổn thương hoặc phẫu thuật.

2. Những dưỡng chất quan trọng giúp phục hồi sức khỏe cho người bị hoại tử chỏm xương đùi

Bên cạnh việc ăn uống đầy đủ các nhóm chất cần thiết thì người bị hoại tử xương đùi cần chú ý các chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe xương và hỗ trợ quá trình hồi phục sau:

Protein

Đây là dưỡng chất giúp cung cấp năng lượng và quan trọng cho việc xây dựng và sửa chữa các mô trong cơ thể, bao gồm cả xương và sụn. Đảm bảo đủ protein giúp hỗ trợ quá trình phục hồi sau tổn thương và phẫu thuật. Các nguồn protein tốt bao gồm: thịt nạc, cá, trứng, các loại đậu và đỗ.

Canxi

Canxi là thành phần cấu tạo chính của xương, giúp duy trì mật độ xương và làm chậm quá trình thoái hóa. Sữa và các chế phẩm từ sữa (phô mai, sữa chua) là nguồn cung cấp canxi dồi dào.

Vitamin D

Đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ canxi và giúp vận chuyển canxi đến xương. Thiếu vitamin D có thể làm giảm hiệu quả của việc bổ sung canxi. Cá béo, trứng (đặc biệt là lòng đỏ trứng) là nguồn tự nhiên tốt chứa vitamin D.

Vitamin K

Vitamin K tham gia vào quá trình khoáng hóa xương và giúp duy trì mật độ xương khỏe mạnh. Các loại rau lá xanh đậm (rau bina, cải xoăn, bông cải xanh) chứa nhiều vitamin K.

Phospho

Cùng với canxi, phospho là một khoáng chất quan trọng cấu tạo nên xương. Các sản phẩm từ sữa, thịt, gia cầm, cá và các loại đậu là nguồn cung cấp phospho tốt.

Chất chống oxy hóa

Vitamin C: Là một chất chống oxy hóa mạnh, có vai trò trong việc sản xuất collagen, một protein quan trọng cho cấu trúc của xương và sụn. Vitamin C cũng hỗ trợ hệ miễn dịch giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm. Các loại quả có múi, các loại quả mọng, ớt chuông, bông cải xanh, rau bina... rất giàu vitamin C.

Các chất chống oxy hóa khác (như vitamin E, beta-carotene, selen): Giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do, góp phần làm giảm viêm trong cơ thể. Các chất này có nhiều trong rau xanh, trái cây tươi.

Omega-3

Các acid béo omega-3 có đặc tính chống viêm và giúp giảm đau ở những người bị các vấn đề về xương khớp. Chúng có nhiều trong cá béo (như cá hồi, cá thu, cá cơm), hạt lanh và quả óc chó.

3. Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn uống cho người bị hoại tử chỏm xương đùi

• Ưu tiên thực phẩm lành mạnh, nguyên chất, ít hoặc không qua chế biến như: Trái cây tươi, rau củ tươi, ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch nguyên cám, quinoa), các loại đậu và đỗ, các loại hạt.
• Tránh thực phẩm có phẩm màu, hương liệu nhân tạo, chất bảo quản.
• Nên sử dụng các phương pháp chế biến như hấp, luộc, nướng thay vì chiên rán.
• Tăng cường thực phẩm chống viêm: Các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như trái cây tươi (đặc biệt là các loại quả mọng), rau xanh, nghệ, gừng có thể giúp giảm viêm trong cơ thể.
• Hạn chế thực phẩm gây viêm: Tránh hoặc giảm thiểu tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ ngọt, chất béo chuyển hóa và các loại thịt đỏ đã qua chế biến vì chúng có thể làm tăng tình trạng viêm.
• Hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá: Cả rượu bia lẫn thuốc lá đều có thể gây hại cho hệ mạch máu và làm giảm lưu lượng máu đến xương, làm tăng nguy cơ hoại tử, làm chậm quá trình phục hồi.
• Kiểm soát các bệnh lý nền: Hoại tử chỏm xương đùi có thể liên quan đến các bệnh lý như đái tháo đường, rối loạn lipid máu. Cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh kiểm soát tốt các bệnh lý này sẽ giảm thiểu nguy cơ tiến triển của bệnh.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cung cấp đủ lượng nước hàng ngày để duy trì chức năng của các mô và khớp.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên khớp háng. Điều này có thể đạt được bằng cách ăn uống cân bằng và tập luyện nhẹ nhàng theo hướng dẫn của bác sĩ.