Những hoạt động chính trong Tuần lễ làm mẹ an toàn năm 2023

Trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Bộ Y tế triển khai "Tuần lễ Làm mẹ an toàn" năm 2023 tại 51 tỉnh thành phố, thời gian từ ngày 01/10 đến ngày 07/10/2023 với Chủ đề: "Làm mẹ an toàn - Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé" với mục tiêu tăng cường khả năng tiếp cận của đồng bào dân tộc thiểu số đối với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ em.

Các hoạt động chủ yếu trong Tuần lễ làm mẹ an toàn bao gồm truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân trong cộng đồng về chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ kết hợp cung cấp dịch vụ hoạt động cung cấp dịch vụ chăm sóc trước, trong và sau sinh cho bà mẹ và trẻ sơ sinh, thông qua đó thu hút sự quan tâm của các nhà lãnh đạo, nhà hoạch định chính sách với công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em tại địa phương.

Các các chỉ tiêu cụ thể trong Tuần lễ Làm mẹ an toàn:

Mỗi trạm y tế xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tổ chức được ít nhất một hoạt động truyền thông về Làm mẹ an toàn;

Cung cấp thông tin về Làm mẹ an toàn cho: 100% phụ nữ mang thai và phụ nữ sau sinh có mặt tại địa phương; Ít nhất 30% số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ của xã; Ít nhất 30% số gia đình, đặc biệt là người chồng của phụ nữ mang thai và sau sinh đang làm ăn, sinh sống tại xã.

Vận động, cung cấp thông tin, tạo điều kiện thuận lợi để các cơ quan thông tin đại chúng, đặc biệt là các cơ quan tuyên truyền ở cấp huyện, xã đều có tin, bài về Làm mẹ an toàn.

Thông điệp chính của "Tuần lễ làm mẹ an toàn" bao gồm: Phụ nữ khỏe mạnh sẽ sinh con khỏe mạnh, hãy khám sức khỏe và tư vấn trước khi mang thai! Phụ nữ mang thai hãy tiêm đầy đủ các mũi vắc xin để phòng uốn ván cho cả mẹ và con!  Để mẹ khỏe, con khỏe, phụ nữ mang thai cần ăn uống đầy đủ và uống bổ sung sắt- axit folic!  Phụ nữ mang thai hãy khám thai định kỳ ít nhất 4 lần và sinh đẻ tại cơ sở y tế để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con!  

Phụ nữ mang thai cần xét nghiệm Viêm gan B, giang mai và HIV để dự phòng lây truyền từ mẹ sang con!  Nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ tối ưu trong 1000 ngày đầu đời giúp trẻ phát triển toàn diện cả tầm vóc và trí tuệ; Người chồng và gia đình cần giúp bà mẹ về vật chất và tinh thần trong quá trình sinh con và chăm sóc trẻ sau sinh!  Gia đình và cộng đồng cần hỗ trợ để tạo môi trường an toàn cho bà mẹ và trẻ sơ sinh; Nhiệt liệt ủng hộ và tham gia Tuần lễ Làm mẹ an toàn!

Thực trạng công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em

Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, chúng ta đã bắt đầu bước vào giai đoạn thực hiện hướng tới Mục tiêu Phát triển bền vững vào năm 2030. Trong những năm qua, được sự quan tâm, đầu tư của Quốc Hội và Chính phủ, nhờ sự cố gắng nỗ lực vươn lên của đội ngũ cán bộ chuyên ngành sản, nhi, công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ. 

Theo ước tính của các cơ quan Liên hiệp quốc và những tổ chức có uy tín trên thế giới (WHO, UNICEF, UNFPA…), trong vòng hơn 20 năm (từ 2001 đến 2022), tử vong mẹ giảm từ 165/100.000 xuống còn 46/100.000 trẻ đẻ sống; tỷ suất tỷ vong trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm hơn 2 lần (từ 39,6‰ xuống còn 18,9‰) và tử vong trẻ em dưới 1 tuổi cũng đã giảm hơn 2 lần (từ 29,5‰ xuống còn 12,1‰). Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi giảm mạnh từ 33,8% (năm 2000) nay còn 11,2% (thể nhẹ cân) và từ 29,3% (năm 2010) nay giảm còn 19,2% (thể thấp còi).

Trong năm 2023, nhiệm vụ quản lý điều hành, củng cố ổn định mạng lưới chăm sức khỏe bà mẹ, trẻ em được quan tâm, chú trọng hơn; nhiều văn bản Quy phạm pháp luật, quản lý nhà nước, các hướng dẫn chuyên môn, kế hoạch quốc gia thuộc lĩnh vực sức khỏe sinh sản/sức khỏe bà mẹ, trẻ em (SKSS/SKBMTE) đã và đang được cập nhật, bổ sung, sửa đổi và xây dựng mới để đáp ứng với yêu cầu thực tiễn; hoạt động chỉ đạo chuyên môn, đào tạo, tập huấn các can thiệp chuyên môn kỹ thuật, điều tra, khảo sát và giám sát hỗ trợ được đẩy mạnh. 

Công tác truyền thông vận động chính sách, truyền thông thay đổi hành vi cũng được chú trọng, tạo môi trường xã hội thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động CSSKSS trong những năm tiếp theo. Các chương trình Mục tiêu quốc gia và dự án hỗ trợ từ nước ngoài tập trung vào nâng cao năng lực về chuyên môn như làm mẹ an toàn (LMAT), cấp cứu hồi sức sơ sinh, cải thiện dinh dưỡng bà mẹ và trẻ em, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường năng lực quản lý của cán bộ công tác trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản/sức khỏe bà mẹ, trẻ em; huy động sự tham gia tích cực của các bộ/ngành, chính quyền các cấp, đoàn thể; truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cộng đồng về CSSKSS/SKBMTE ngày càng được chú trọng. Các hoạt động của Chương trình mục tiêu quốc gia/dự án đã góp phần cải thiện tình trạng SKSS/SKBMTE, giảm tai biến sản khoa, tử vong mẹ, tử vong sơ sinh, giảm suy dinh dưỡng trẻ em.

Bên cạnh các thành tựu đã đạt được, công tác chăm sóc SKBMTE cũng đang đối diện với nhiều khó khăn thách thức đó là: còn có sự chênh lệch về chỉ số sức khỏe bà mẹ và trẻ em: vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng miền núi, vùng khó khăn cao gấp 2 đến 3 lần so với vùng đồng bằng, thành thị; một số nơi vẫn còn tập quán lạc hậu không đi khám thai, đẻ tại nhà, đẻ không có cán bộ được đào tạo hỗ trợ; vẫn còn tình trạng quá tải ở khoa sản, khoa nhi của bệnh viện các tuyến ở một số địa phương, đặc biệt là thành phố lớn; trong khi cơ sở vật chất và trang thiết bị còn thiếu và không đồng bộ; nhân lực chuyên khoa sản, chuyên khoa nhi còn thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng; đội ngũ cán bộ y tế thôn bản hoạt động ngày càng giảm.

Nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe bà mẹ, trẻ em và giảm khoảng cách giữa các vùng miền, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, ngày 14/10/2021, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1719/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình MTQG phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ năm 2021-2025. Bộ Y tế và các địa phương đang tích cực triển khai các hoạt động chuyên môn của Chương trình như: cung cấp các gói dịch vụ làm mẹ an toàn, dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời, tăng cường các hoạt động truyền thông, tư vấn trực tiếp, trong đó, có hoạt động tổ chức Lễ phát động Tuần lễ làm mẹ an toàn năm 2023.

Làm mẹ an toàn là một trong các nội dung quan trọng của công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản. Mục tiêu của làm mẹ an toàn là nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ và trẻ sơ sinh, nhằm giảm tỷ lệ tai biến sản khoa, giảm tình trạng tử vong mẹ và tử vong sơ sinh. Chính vì vậy, các nội dung giáo dục sức khoẻ về Làm mẹ an toàn đã được Tổ chức Y tế thế giới và nhiều nước quan tâm, trở thành nội dung quan trọng của Chiến lược chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em trên toàn cầu...

Sự kiện Lễ phát động Tuần lễ Làm mẹ an toàn 2023 có sự đồng hành của các nhãn hàng gồm Công ty TNHH Kimberly Clark Việt Nam, nhãn hàng Huggies & Kotex, Công ty Ajinomoto Việt Nam, Công ty TNHH Green Cross Việt Nam, Công Ty Abbott Việt Nam; Công Ty TNHH Meiji Food Việt Nam; Công Ty TNHH Thương mại Vạn An, nhãn hàng Hipp...