1. Testosterone là gì?

Testosterone có trong cơ thể cả hai giới nhưng nó được gọi là kích thích tố sinh dục nam, có tác dụng mạnh mẽ đối với sự đồng hóa và đặc tính của nam giới.

Testosterone được sản xuất chủ yếu tại tinh hoàn của nam giới, đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe nam giới do có liên quan trực tiếp đến tinh trùng, khối lượng cơ bắp, tóc, lông và đặc điểm giới tính nam.

Cũng có một lượng nhỏ testosterone từ những steroid do vỏ ngoài của tuyến thượng thận tạo nên. Ở phụ nữ, testosterone được bài tiết ra từ buồng trứng (và cả tuyến thượng thận) nhưng rất ít so với nam giới.

Nồng độ testosterone thường đạt đỉnh ở độ tuổi 20, sau đó, mức độ testosterone sẽ giảm dần. Thông thường, sau tuổi 30-40, mức testosterone sẽ giảm khoảng 1% mỗi năm.

Lượng testosterone giảm dần theo độ tuổi ở nam giới.

2. Dấu hiệu nhận biết lượng testosterone thấp ở nam giới

Không giống giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ, nam giới thường không có độ tuổi chính xác cho sự suy giảm testosterone. Việc sản xuất các hormone nam cũng không ngưng đột xuất và hoàn toàn mà testosterone sẽ suy giảm từ từ, kéo dài, vì vậy triệu chứng của nó cũng không rõ ràng và mạnh như ở phụ nữ giai đoạn mãn kinh.

Theo ThS.BS nội trú Thiều Sĩ Sắc - Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, testosterone thấp là khi cơ thể tạo ra quá ít testosterone. Khi nam giới già đi, mức độ testosterone giảm xuống một chút là điều bình thường. Nhưng khi nồng độ testosterone giảm xuống dưới 300ng/dL, lúc này là tình trạng testosterone quá thấp.

Nếu nam giới có mức testosterone thấp sẽ nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng. Những biểu hiện này có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng, từ những rắc rối nhỏ đến những vấn đề nghiêm trọng góp phần gây ra tình trạng bệnh lý hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Các dấu hiệu và triệu chứng của testosterone thấp khá khác nhau và tùy thuộc vào từng độ tuổi. Dấu hiệu nhận biết dưới đây:

- Giảm ham muốn tình dục: Nhiều người đàn ông nhận thấy sự suy giảm ham muốn tình dục theo tuổi tác, nhưng lượng testosterone thấp có thể làm giảm mạnh hơn, đặc biệt là ở những người đàn ông trẻ tuổi.

- Rối loạn cương dương (ED): Nồng độ testosterone thấp ảnh hưởng đến chức năng tình dục của bạn và góp phần gây ra các vấn đề về hoạt động tình dục phổ biến ở nam giới như rối loạn cương dương.

- Khối lượng tinh dịch giảm và số lượng tinh trùng thấp: Testosterone thấp cũng ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng. Trong một số trường hợp, testosterone thấp thậm chí dẫn đến vô sinh.

- Kích thước tinh hoàn giảm: Ngoài việc sản xuất ít tinh trùng hơn, tinh hoàn của bạn trở nên nhỏ hơn về mặt vật lý khi mức testosterone của bạn giảm.

- Rụng lông, tóc trên cơ thể:  Một số nam giới thiếu testosterone nhận thấy lông trên cơ thể mình không được dày như trước đây. Lượng testosterone thấp cũng làm giảm sự phát triển của râu tóc, gây hiện tượng hói đầu.

- Rối loạn giấc ngủ: Testosterone thấp có thể gây rối loạn giấc ngủ và các rối loạn như mất ngủ.

- Mức năng lượng thấp và mệt mỏi: Một số nam giới có lượng testosterone thấp cho biết họ cảm thấy mệt mỏi, ngay cả sau khi ngủ đủ giấc.

- Nóng bừng: Nồng độ testosterone thấp có thể làm tăng nguy cơ bị bốc hỏa - cảm giác nóng đột ngột ảnh hưởng đến mặt và ngực của bạn. Chúng có thể đi kèm với đổ mồ hôi, đỏ bừng và các triệu chứng khác.

- Mất khối lượng cơ bắp: Nếu bạn có mức testosterone thấp, bạn có thể bị giảm khối lượng cơ và sức mạnh thể chất. Điều này có nghĩa là một số bài tập, chẳng hạn như cử tạ và thể dục mềm dẻo có thể khó thực hiện hơn trước đây.

- Tăng mỡ cơ thể: Ngoài việc mất khối lượng cơ bắp, bạn có thể thấy thành phần cơ thể thay đổi và mức độ chất béo của bạn tăng lên. Chất béo tăng lên từ mức testosterone thấp có thể có những tác động tiêu cực khác đến sức khỏe của bạn. Ví dụ, mức lipid cao, huyết áp cao và các vấn đề khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

-Mất khối lượng xương: Testosterone là một hormone quan trọng cho sự phát triển và duy trì xương. Nếu bạn có mức testosterone thấp, bạn có nhiều khả năng bị mất khối lượng xương và làm tăng nguy cơ gãy xương khi gặp chấn thương...

- Thay đổi tâm trạng: Nếu bạn có lượng testosterone thấp, nam giới có nguy cơ mắc các chứng rối loạn tâm trạng cao hơn như trầm cảm. Testosterone thấp cũng dễ dẫn đến khó tập trung và khó tìm từ để sử dụng trong cuộc trò chuyện cũng như các vấn đề về trí nhớ. Một số nam giới có lượng testosterone thấp cho biết họ bị thường bị "sương mù não" và trí nhớ kém.

- Giảm số lượng hồng cầu: Đàn ông và phụ nữ lớn tuổi có lượng testosterone thấp sẽ có số lượng hồng cầu thấp hơn và tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu.

- Chứng vú to ở nam giới: Nồng độ testosterone thấp đôi khi dẫn đến chứng vú to ở nam giới - một dạng phát triển vú ảnh hưởng đến nam giới. Nghiên cứu cho thấy chứng vú to ở nam giới có thể xảy ra do sự mất cân bằng giữa nội tiết tố estrogen và androgen.

3. Làm thế nào để nam giới biết mình thiếu testosterone?

Nam giới độ tuổi trung niên hoặc thanh niên với sức khỏe bình thường, nhưng có một số triệu chứng giảm testosterone như đã mô tả ở trên, xét nghiệm máu sẽ giúp xác định người đó có gặp phải tình trạng suy sinh dục, tức là tinh hoàn không sản xuất đủ testosterone hay không.

ThS.BS. Thiều Sĩ Sắc cho biết: Xét nghiệm máu được gọi là xét nghiệm testosterone huyết thanh có thể xác định mức độ testosterone của nam giới. Các xét nghiệm khác có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân của testosterone thấp.

Tốt nhất nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể và làm xét nghiệm xác định xem mức testosterone có thấp hay không. Bác sĩ sẽ kiểm tra và đưa ra quy trình điều trị nhằm cải thiện hàm lượng testosterone cũng như hỗ trợ điều trị các rối loạn tình dục và những vấn đề sức khỏe khác.