1. Mãn kinh là gì?

Thời kỳ mãn kinh chính thức bắt đầu khi phụ nữ trải qua 12 tháng liên tục không có kinh nguyệt. Đây là thời điểm buồng trứng ngừng hoạt động, cơ thể không còn khả năng sản xuất hormone estrogen và progesterone. Khi bước vào giai đoạn này, phụ nữ thường sẽ gặp phải nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Tại Hội thảo khoa học hưởng ứng Ngày mãn kinh thế giới, PGS.TS.BS. Lưu Thị Hồng, nguyên Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em (Bộ Y tế) chia sẻ, mãn kinh được hiểu một cách thông thường là thời điểm chấm hết giai đoạn sinh sản của phụ nữ. Thời kỳ mãn kinh được định nghĩa thời kỳ cuối cùng của kinh nguyệt. Theo đó, độ tuổi mãn kinh trung bình tại các nước phát triển là 51-52 tuổi. Tại Việt Nam, độ tuổi mãn kinh trung bình là 48-50 tuổi. Tuy nhiên, sau 35 tuổi, số lượng nang noãn buồng trứng ở phụ nữ giảm, nội tiết bắt đầu thay đổi.

Ở thời điểm này, phụ nữ đối mặt với suy giảm chất lượng cuộc sống với nhiều triệu chứng như bốc hỏa, mất ngủ, mệt mỏi, khô rát âm đạo, giảm ham muốn tình dục, đau xương khớp, loãng xương và các hậu quả lâu dài về tim mạch, suy giảm trí nhớ... Vì vậy, tăng cường chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh là vấn đề cấp thiết, PGS. Lưu Thị Hồng cho biết.

2. Mãn kinh ảnh hưởng đến mức cholesterol như thế nào?

Cholesterol cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, bản thân thời kỳ mãn kinh cũng có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn do một số thay đổi xảy ra trong cơ thể. Tuy nhiên, có thể giữ cho trái tim khỏe mạnh bằng việc tìm hiểu cách mãn kinh ảnh hưởng đến cholesterol và biện pháp kiểm soát những thay đổi này.

Một số thay đổi xảy ra trong quá trình chuyển đổi mãn kinh có thể ảnh hưởng đến mức cholesterol của phụ nữ như giảm estrogen, mất khối lượng cơ, tăng cân và kháng insulin.

2.1. Giảm estrogen

Cholesterol bao gồm lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) hoặc "cholesterol xấu" và lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) hoặc "cholesterol tốt" đóng nhiều vai trò trong cơ thể nhưng nó dựa vào các thụ thể đặc biệt để di chuyển từ máu vào các tế bào để thực hiện công việc của mình. Estrogen là một loại hormone giúp các thụ thể LDL này hoạt động hiệu quả.

Chuyên gia giải thích rằng khi nồng độ estrogen giảm trong thời kỳ mãn kinh, các thụ thể này không hoạt động tốt, khiến LDL (cholesterol xấu) vẫn còn trong máu. Điều này có thể khiến nồng độ LDL tăng lên, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, ngay cả khi không thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục hoặc cân nặng.

Đồng thời, nồng độ HDL có thể giảm khi nồng độ estrogen giảm. HDL giúp loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi máu. Mức HDL thấp có nghĩa là cơ thể không hiệu quả trong việc loại bỏ "cholesterol xấu", điều này có thể làm tăng thêm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

2.2. Mất khối lượng cơ (Sarcopenia)

Một thay đổi quan trọng khác trong thời kỳ mãn kinh là tình trạng mất khối lượng cơ, còn gọi là chứng teo cơ. Cơ bắp giúp cơ thể sử dụng glucose (đường trong máu) và chất béo. Khi khối lượng cơ giảm trong thời kỳ mãn kinh, cơ thể trở nên kém hiệu quả hơn trong việc quản lý chất béo và đường, dẫn đến những thay đổi không lành mạnh về cholesterol. Điều này có thể dẫn đến mức triglyceride (một loại chất béo trong máu) cao hơn, HDL (cholesterol tốt) thấp hơn hoặc kém hiệu quả hơn và mức LDL cao hơn.

2.3. Tăng cân và kháng insulin

Nhiều phụ nữ thấy khó duy trì cân nặng khỏe mạnh trong thời kỳ mãn kinh và cân nặng dư thừa có thể ảnh hưởng đến mức cholesterol thông qua tình trạng kháng insulin. Khi cơ thể trở nên kháng insulin, nó cần nhiều insulin hơn bình thường để xử lý lượng đường trong máu.

Nồng độ insulin cao có thể dẫn đến tăng LDL và cholesterol toàn phần (tổng lượng LDL, HDL và các chất béo khác trong máu).

3. Mức cholesterol lành mạnh cho phụ nữ mãn kinh là bao nhiêu?

Một mẫu máu nhỏ được sử dụng để kiểm tra mức cholesterol. Đối với phụ nữ mãn kinh, mục tiêu cholesterol được khuyến nghị giống như mục tiêu dành cho người lớn nói chung.

• Tổng lượng cholesterol dưới 200 miligam trên decilit (mg/dL)
• LDL dưới 100 mg/dL
• HDL trên 50 mg/dL
• Triglyceride dưới 150 mg/dL

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim, chẳng hạn như tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh tim, bác sĩ có thể đề xuất các mục tiêu khác nhau cho mức cholesterol. Điều này đặc biệt quan trọng vì nguy cơ mắc bệnh tim tăng lên sau thời kỳ mãn kinh.

4. Thay đổi lối sống để kiểm soát mức cholesterol

Tuy không phải lúc nào cũng có thể thay đổi một số yếu tố nhất định như mất estrogen nhưng có nhiều cách để kiểm soát mức cholesterol trong thời kỳ mãn kinh, ví dụ thay đổi chế độ ăn lành mạnh, cắt giảm thực phẩm siêu chế biến và thực phẩm có nhiều đường tinh luyện, bổ sung chất xơ thực phẩm nguyên chất, acid béo omega-3, chất chống oxy hóa và sterol thực vật (thành phần thực vật tự nhiên ngăn chặn sự hấp thụ cholesterol) vào chế độ ăn uống...

Duy trì cân nặng khỏe mạnh cũng quan trọng không kém để giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị nên tập thể dục nhịp điệu ít nhất 150 phút mỗi tuần và tập luyện sức mạnh từ hai đến ba lần mỗi tuần.

Ngoài ra, kiểm soát căng thẳng, bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu cũng rất cần thiết vì chúng ảnh hưởng đến cả cholesterol và sức khỏe tim mạch nói chung. Đối với các lựa chọn điều trị và thuốc cho cholesterol trong thời kỳ mãn kinh cần theo chỉ định của bác sĩ. Nếu thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát cholesterol, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc.

Theo Sức Khỏe Và Đời Sống